Γενικές Πληροφορίες

Λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου - Περίοδος μετάδοσης 2025

Κρούσματα λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου εμφανίζονται σε πολλές χώρες παγκοσμίως, όπως και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, σε ετήσια βάση. Τα έτη 2010-2014 και 2017-2024 καταγράφηκαν κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε διάφορες περιοχές (και) της χώρας μας, κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες, ενώ κυκλοφορία του ιού έχει καταγραφεί σε όλες τις Περιφέρειες. Αυτό υποδηλώνει ότι ο ιός του Δυτικού Νείλου έχει εγκατασταθεί και στη χώρα μας, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ως εκ τούτου, είναι πιθανή και αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών στη χώρα μας και σε άλλες ευρωπαϊκές και γειτονικές χώρες, κατά την τρέχουσα περίοδο μετάδοσης 2025 (καθώς και σε επόμενες περιόδους), κατά την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών.

Καθώς η επιδημιολογία του ιού είναι σύνθετη και καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και οι περιοχές εμφάνισης κρουσμάτων κατά την τρέχουσα περίοδο 2025 (και σε κάθε περίοδο μετάδοσης) δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια. Ως εκ τούτου, ο ΕΟΔΥ συστήνει την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθόλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών (και με ιδιαίτερη συνέπεια σε περιοχές με πρόσφατη καταγραφή κρουσμάτων).

‘Aτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με ανοσοκαταστολή και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά και ως εκ τούτου θα πρέπει να προστατεύονται από τα τσιμπήματα κουνουπιών με ιδιαίτερη προσοχή και συνέπεια.

Συνοπτικά, τα εγχώρια κρούσματα λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου που διαγνώσθηκαν και δηλώθηκαν στη χώρα μας, τα τελευταία έτη (2010 - 2024), παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί.

Κρούσματα λοίμωξης από ιό του ΔΝ Έτος
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Σύνολο κρουσμάτων 262 100 161 86 15 0 0 48 3172 227 145 59 286 162 220
Με εκδηλώσεις από το ΚΝΣ1 197 75 109 51 14 0 0 28 243 140 116 38 184 119 157
Χωρίς εκδηλώσεις από  το ΚΝΣ 65 25 52 35 1 0 0 20 74 87 29 21 102 43 63
Αριθμός θανόντων 35 9 18 11 6 0 0 5 513 35 23 8 33 23 35

Πίνακας. Αριθμός δηλωθέντων εγχώριων κρουσμάτων λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου (ΔΝ), με και χωρίς εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) και αριθμός θανάτων σε ασθενείς με λοίμωξη από τον ιό, Ελλάδα, 2010 - 2024

  1. Εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση.
  2. Περιλαμβάνεται ένα περιστατικό που μολύνθηκε το 2018, αλλά διαγνώσθηκε το 2019.
  3. Περιλαμβάνεται ένας θάνατος νοσηλευόμενου ασθενούς που μολύνθηκε το 2018 και κατέληξε το 2019.

 

Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών), ενώ οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δεν μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια.

Η πλειοψηφία των ατόμων που μολύνονται από τον ιό δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια νόσο, ενώ λίγα άτομα (<1% όσων μολύνονται) εμφανίζουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα). Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 50 ετών) κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά, καθώς και άτομα με ανοσοκαταστολή και χρόνια υποκείμενα νοσήματα.

Η επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, η έγκαιρη εφαρμογή κατάλληλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων διαχείρισης κουνουπιών και η λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τα κουνούπια αποτελούν διεθνώς τα πλέον ενδεδειγμένα μέτρα για την πρόληψη και τον έλεγχο της νόσου.

Στο πλαίσιο αυτό, κρίνεται αναγκαία αφενός η εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας και αφετέρου η συνεχιζόμενη εγρήγορση των τοπικών και εθνικών αρχών.

Με στόχο την έγκαιρη εφαρμογή στοχευμένων μέτρων πρόληψης και απόκρισης, ο ΕΟΔΥ,  σε κάθε περίοδο μετάδοσης, διενεργεί ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, διερευνά άμεσα τα περιστατικά και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές.

Στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες για την κλινική εικόνα  και τον τρόπο μετάδοσης του ιού,  για τα επιδημιολογικά δεδομένα της λοίμωξης κατά τις περιόδους μετάδοσης του ιού (ετήσιες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης και εβδομαδιαίες εκθέσεις κατά τις περιόδους μετάδοσης) και για τις δράσεις του ΕΟΔΥ για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Πληροφορίες για

ΕΟΔΥ - πολίτης Πολίτη

Ενημερωτικά Δελτία – Ανακοινώσεις

Προφυλαχθείτε από τα κουνούπια – Προφυλαχθείτε από τον ιό του Δυτικού Νείλου Περιστατικά λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, περίοδος 2025

Πληροφορίες για

ΕΟΔΥ - επαγγελματίας υγείας Επαγγελματία Υγείας
Iός Δυτικού Νείλου – “Επηρεαζόμενες” και “υψηλού κινδύνου” περιοχές, 03/09/2025

Τελευταία ενημέρωση:03.09.2025

 Ενημέρωση επαγγελματιών υγείας για την ανάγκη ενισχυμένης επιτήρησης της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, 2025

Τελευταία ενημέρωση:27.05.2025

 Αιμοεπαγρύπνηση για τη Λοίμωξη απο τον Ιό του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ), 2024

Τελευταία ενημέρωση:11.07.2024

 Πρωτόκολλο ανιχνευσιμότητας και αναδρομικού ελέγχου αίματος

Τελευταία ενημέρωση:10.07.2024

 Δελτίο Αιμοεπαγρύπνησης για τη λοίμωξη από τον ΙΔΝ

Τελευταία ενημέρωση:10.07.2024

 Ατομικό Δελτίο αιμοδοτών θετικών με ΙΔΝ

Τελευταία ενημέρωση:10.07.2024

Ορισμός Κρούσματος

Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Εβδομαδιαία έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου 03/09/2025 Ετήσια έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, Ελλάδα, 2024

Τελευταία ενημέρωση:16.04.2025

 Εβδομαδιαίες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου Ετήσιες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου

Δελτίο Δήλωσης

Δελτίο Δήλωσης – Λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου (pdf) Δελτίο Δήλωσης – Λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου (word)

Παραπεμπτικά και συνοδευτικά έγγραφα

Οδηγίες Αποστολής Δείγματος Συνοδευτικό Δελτίο Αποστολής Δείγματος ΙΟΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΝΕΙΛΟΥ 2021 (word) Συνοδευτικό Δελτίο Αποστολής Δείγματος ΙΟΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΝΕΙΛΟΥ 2021 (pdf)

Ενημερωτικά Φυλλάδια

Ιός του Δυτικού Νείλου Μαθαίνω και προφυλάσσομαι (ενημερωτικό φυλλάδιο) Προφυλαχθείτε από τα κουνούπια (ενημερωτικό φυλλάδιο) Μην αφήνεις τα κουνούπια να σε τσιμπάνε (βιβλιαράκι δραστηριοτήτων για τα παιδιά) Μέτρα προστασίας από τα κουνούπια (παρουσίαση)

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα ECDC για τον ιό Δυτικού Νείλου Ιστοσελίδα CDC για τον ιό Δυτικού Νείλου

Ερωτήσεις & Απαντήσεις

Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού και προσβάλλει ζώα (π.χ. πτηνά, άλογα) και τον άνθρωπο.

  • Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου είναι με το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως του κοινού κουνουπιού).
Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι τα πτηνά. Τα κουνούπια μολύνονται όταν τρέφονται από μολυσμένα πτηνά. Αν και μπορεί να μολυνθούν από τον ιό πολλά γένη και είδη κουνουπιών, τα κουνούπια του γένους Culex («κοινά» κουνούπια) φαίνεται να είναι οι πιο σημαντικοί διαβιβαστές για τη διατήρηση και μετάδοση του ιού στη φύση και τη μετάδοσή του σε ανθρώπους.

Οι άνθρωποι και άλλα θηλαστικά (π.χ. άλογα) θεωρούνται αδιέξοδοι ξενιστές, καθώς ο τίτλος του ιού στο αίμα τους, κατά τη διάρκεια της ιαιμίας, είναι χαμηλός και δεν επαρκεί για την περαιτέρω μόλυνση των κουνουπιών.

  • Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις. Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
  • Ο ιός δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στους 100 ασθενείς (<1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο.

  • Ασυμπτωματική λοίμωξη: Το 80% των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
  • Ήπια νόσος: Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν την ήπια μορφή της νόσου, που μπορεί να εκδηλωθεί συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο, γενικευμένη αδυναμία/καταβολή, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις (εικόνα γριπώδους συνδρομής), ενώ επίσης μπορεί να παρουσιασθούν συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα (ναυτία, έμετοι, διάρροιες, ανορεξία, κοιλιακός πόνος), δερματικά εξανθήματα και διόγκωση των λεμφαδένων.
  • Σοβαρή μορφή νόσου: Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα που μολύνονται (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα ή οξεία χαλαρή παράλυση). Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, δυσκαμψία αυχένα, διαταραχές επιπέδου συνείδησης και συμπεριφοράς (απάθεια, λήθαργο, αποπροσανατολισμό, σύγχυση, κώμα), νευρολογικά συμπτώματα (αστάθεια, διαταραχές βάδισης και κινητικότητας, τρέμουλο, σπασμούς, παραλύσεις), σοβαρή μυϊκή αδυναμία, διαταραχές όρασης.

Μετά το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2 έως 14 ημέρες μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Στην ήπια μορφή της νόσου, τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν σε 3 έως 6 ημέρες (λιγότερο από μία εβδομάδα), χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα, αν και ορισμένα συμπτώματα (π.χ. υπερβολική κόπωση, κεφαλαλγία, μυαλγίες, διαταραχές συγκέντρωσης) μπορεί ενίοτε να παραμείνουν για εβδομάδες ή μήνες.

Στη σοβαρή μορφή της νόσου που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύμπτωμα (εγκεφαλίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση), τα συμπτώματα της οξείας φάσης μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες, ενώ μετά μπορεί να παραμείνουν μακροχρόνια υπολειπόμενα νευρολογικά ελλείμματα ή διαταραχές (π.χ. παραλύσεις, διαταραχές κινητικότητας, κεφαλαλγία, χρόνια κόπωση).

Σοβαρή νόσος μπορεί να συμβεί σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, ωστόσο η μεγάλη ηλικία (>50 ετών) είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για σοβαρή νόσο και θανατηφόρο κατάληξη. Επίσης, οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις εμφανίζονται συνήθως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και γενικά σε άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα.

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά που χρειάζεται να νοσηλευθούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία (χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, πιθανή εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας για μηχανική αναπνευστική υποστήριξη κλπ).

Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού για τον άνθρωπο.

Ο ιός ονομάσθηκε έτσι γιατί αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937.

Παρότι υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες αναφορές για μετάδοση του ιού με αυτόν τον τρόπο, θεωρείται σπάνιος τρόπος μετάδοσης. Στις περιοχές που χαρακτηρίζονται «επηρεαζόμενες» από τον ιό σε κάθε περίοδο μετάδοσης (καταγραφή κρουσμάτων) λαμβάνονται άμεσα μέτρα για την ασφάλεια του αίματος.

Μπορείτε να αποφεύγετε τα τσιμπήματα των κουνουπιών και να μειώσετε τον πληθυσμό τους γύρω από το σπίτι. Τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια πρέπει να τηρούνται αυστηρά από όλους, ενώ ιδιαίτερη συνέπεια στην τήρηση των ενδεικνυόμενων μέτρων προστασίας απαιτείται σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο (π.χ. άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με υποκείμενα νοσήματα).

Τα μέτρα προφύλαξης από τα κουνούπια περιγράφονται στο φυλλάδιο "Προφυλαχθείτε από τα κουνούπια" Πιο αναλυτικά, τα ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας από κουνούπια περιγράφονται στην ιστοσελίδα Κουνούπια